چهارشنبه، 27 آذر 1398 - 22:18

یادداشتی بر مجموعه داستان «زن کاغذی»

معرفی کتاب این ماه، مجموعه داستان زن کاغذی است. نوشته زهره مسکنی که در سال ۱۳۹۷ توسط نشر داستان، منتشر شده است. این مجموعه شانزده داستان کوتاه دارد.

امید بانوان- سمیه سیدیان؛ مجموعه داستان، زن کاغذی، نوشته زهره مسکنی در سال ۱۳۹۷ توسط نشر داستان، منتشر شده است. این مجموعه شانزده داستان کوتاه دارد.  داستان‌های این مجموعه، شامل :

« انتظار»،« باز باران»، «باغچه ماهی ها»، «بدون شکر لطفا»، «برنج»، «پسری با چشم های آبی براق»، «جوجه اردک نه چندان زیبارو»، «حاجت زن هاشم»، « خدا کند حبیب بیاید»، «ده و ده دقیقه شب»، « زن کاغذی»، «شال گردن»، « شبی با استکان های بلوری»، «فردا باران می آید»، «نقطه سر خط»، « هیچ کس اینجا نیست»، می باشد.

 به گفته خانم مسکنی، او این داستان ها را در دهه ی ۹۰ جمع آوری کرده است. مسکنی انتظار، روزمرگی زنان، تنهایی و موضوعات مربوط به زنان را دست مایه ی داستان های این مجموعه قرار داده است. این مجموعه داستان، اولین مجموعه داستان زهره مسکنی در حوزه  ادبیات بزرگسال می باشد.

داستان های این مجموعه، زنانه هستند. ساختار زبان داستان ها، ساده و روان است، بدون هیچ نوع پیچیدگی خاص در بیان منظور نویسنده. این مجموعه خوش خوان است. داستان های مجموعه، با نظرگاه اول شخص و سوم شخص روایت می شوند. توصیف ها و فضا سازی داستان ها، به قدر کفایت، مخاطب را در مسیر و جریان داستان ها قرار می دهد. داستان ها طولانی نیستند. گاهی کوتاهی داستان ها، سبک نویسنده را به سمت مینیمال نویسی سوق می دهد.

نثر و زبان داستان ها، روان و بی‌تکلف است و به راحتی هر مخاطب از سن و مقطعی را همراه خود می کند. به عبارتی، زبان داستانی، توان بالای نویسنده و تسلط او را به نثر و ویرایش، به نمایش می گذارد. «زن بودن » در داستان مسکنی به اندازه ای مهم است که بیشتر داستان ها را به خود اختصاص داده است. آرزوهای زنانه، سختی های زن بودن در جامعه مردسالار کنونی و از همه مهم تر و شاخص تر موقعیت زن در جامعه را به خوبی به تصویر کشیده است. می توان خللاصه وار، به برخی داستان ها اشاره کرد. داستان‌هایی که « زن» هسته اصلی تشکیل دهنده آن هاست و داستان هایی که « زن » هسته اولیه و اصلی نیست، اما همچنان، آثر یا ردی از آن به گونه ای در داستان نمایان است. زنانی که ناخواسته و به طور غیر عمد، وارد جریانی می شوند و به نوعی آسیب می بینند.

 در واقع تجربه خواندن داستان‌های مجموعه «زن کاغذی،» بیش از همه برای زنان کتابخوان، توصیه می شود . داستان های کوتاهی که به سرعت خوانده می شوند، اما سطحی نیستند و خواننده را به تفکر وا می دارند.  بیش از سایر خوانندگان، خوشایند و دلچسب خواهد بود. قطعا، زنانی هستند که در داستان‌های «زن کاغذی» انعکاس دغدغه‌ها و احساسات و تجربیات زنانه ایرانی را در می یابند.

زنان در این مجموعه، گاهی متروک واقع شده اند، گاهی خلاف جریان آب و باورهای جامعه ی سنتی حرکت می کنند. زنان این مجموعه، صرفا، سنتی و با نگاه کلیشه ای نیستند، بلکه آسیب دیدگی خودشان را در واقعیت، پلی برای رسیدن به آرامش و ثبات قرار می دهند. چه بسا، در اولین داستان مجموعه« انتظار»، داستان زنی است که با وجود مادر نشدن، در فضای ذهنی خود، و در میان پیله تنهایی، مادر شدن را به نوعی تجربه می کند.

گاهی، خیانت، زن های داستان ها را وارد بازی داستانی می کند، برای نمونه می توان به داستان های « بدون شکر لطفا»، « باغچه ماهی ها»، «باز باران» اشاره کرد. این داستان ها روایت داستان زنانی است که مورد خیانت قرار گرفته اند. یا بر اساس عرف مخدوش جامعه سنتی، بالاجبار تحت عناوین چند همسری قرار گرفته اند. رویای زندگی از دست رفته، خیانت همسر و واقعیت موجود، زن های راوی را گرفتار کابوسی کرده اند که بدون شک، رها شدن از آن نیازمند تلاش زیادی توسط زنان است. زن های این گروه از داستان ها، غالبا، نسبت به موقعیت خود واکنشی نشان نمی دهند و تن به سرنوشت خودشان می دهند.

 

 

در برجسته ترین داستان مجموعه به نام « زن کاغذی » که نام مجموعه را نیز یدک می کشد، با داستانی از جنسی دیگر روبه رو هستیم. داستانی کمی غریب. زنی که زیر بار فشارهای ناشی از جامعه، تنهایی، در حال تبدیل شدن به کلمات، جملات و در نهایت کاغذی می شود. داستان « زن کاغذی»، تمام حرف های گفته و نگفته است، تمام نادیده گرفته شدن ها. تمام کنار گذاشته شدن ها و... زن کاغذی که در نهایت به سرنوشتی چون دور انداختن و مچاله شدن منتهی می شود. سرنوشتی که بدون شک، دربرگیرنده زنان زیادی است. این تغییر و تبدیل، شاید به چشم نیاید، اما در درون بسیاری از زنان و روح آسیب دیده شان، مشهود است.

 در گروه دیگری از داستان ها نظیر «حاجت زن هاشم»، با زنی ضعیف، رو به رو هستیم. زنی که بر اساس شرایط جامعه و خانواده، تحقیر شده. همچنان که در بند باورها و هنجارهای فرهنگ سنتی است، همزمان می خواهد بر علیه این قوانین پوسیده، طغیان کند. این خواسته ها او را در شرایط دیگری قرار می دهد. او در خلوت خودش و دور از چشم های مراقب، اتفاقی را رقم می زند. او در پس شخصیت بیرونی خود، شخصیت دیگری برای خودش خلق می کند.

در داستان «خدا کند حبیب بیاید»، زنی روان پریش و افسرده داستان را روایت می کند که تعادل روحی ندارد. از طرفی، ازدواج نامناسب او، شرایط سختی را برایش رقم زده است. توسط همسرش، ترک شده و در شرایطی این چنین گرفتار شده است.

زن داستان «شال‌گردن»، داستان دیگری دارد. او زنی است مطلقه، با وجود داشتن فرزندی، رابطه ای عجیب و خارج از عرف را تجربه می کند. رابطه ای که تحت هیچ عنوانی پذیرفته نیست. در نهایت رابطه، تمام می شود و هر کدام راه خودشان را می روند. اما این زن است که تنها می ماند و به نام زن بودنش، افسوس می خورد.

داستان «جوجه اردک نه چندان زیبارو» نیز از داستان‌های خوب مجموعه است. نویسنده دست به ابتکار جالبی زده است، او با الهام و رجعت به قصه معروف «جوجه اردک زشت»، هانس کریستین اندرسن، برخی اتفاقات زمان ما را به بازی گرفته است. داستانی در مورد مهاجرت به آن سوی آب ها و خوار و خفیف شدن و مورد تمسخر قرار گرفتن از سوی خارجی ها.

مسکنی در اولین مجموعه از داستان خود، به خواننده و مخاطب داستان ایرانی ثابت کرده که داستان و عناصر و فرم را می شناسد و به راحتی می تواند با مخاطب خود ارتباط برقرار کند

کدخبر: 1493

عکاس: سمیه سیدیان

نویسنده: سمیه سیدیان


السلام علیک یا علی ابن موسی الرضا
بخوان دعای فرج را دعا اثر دارد
اللهم عجل لولیک الفرج
امید بانوان
System Advertise