چگونه مانع کشمکشهای خانوادگی در خانهنشینی کرونایی شویم؟
پژوهشگر و مشاور خانواده در گفت وگویی از چالشهای پیش روی خانواده در دوران خانه نشینی کرونایی گفته و راهکارهای مفیدی ارائه کرده است تا علاوه بر شکست کرونا سبکی جدید از زندگی را تجربه کنیم.
کرج - امید بانوان؛ ایرنا به قلم «فاطمه دهقان نیری» در مورد کشمکشهای خانوادگی در دوران خانهنشینی کرونا نوشته گزارشی نوشته که با هم می خوانیم.
«دستهایت را بشور، مگر از بیرون نیومدی میخوای همه ما را کرونایی کنی»، «تو همیشه در رعایت نکات بهداشتی تنبلی میکنی»، این جملات، فصل مشترک گفتمان امروز بسیاری از خانوادهها است که بهواسطه میهمان ناخوانده کرونا روزگار را در خانه سپری میکنند و اوقات بیشتری با هم در تعامل و رویارویی هستند.
گفت وگوهایی که در نهایت به مشاجره و قهر ختم میشود در حالیکه میتوان با رعایت نکاتی نه چندان سخت از افتادن پردههای احترام و بزرگی و انصاف جلوگیری کرد زیرا تجربه چین نشان داد مساله قرنطینه و ماندن زن و شوهر برای مدت طولانی در یک فضای بسته ممکن است باعث مشاجرات زیاد و در نهایت سست شدن و از هم گسیختن پیوند خانوادگی شود.
حال این پرسش تداعی میشود که برای اینکه بتوانیم از این مسایل جلوگیری کنیم، چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟ موضوعی که محمد کاظم زاده روانشناس و مشاور خانواده به بیان نکاتی چند برای پیشگیری از مشاجرات طولانی میان اعضای خانواده پرداخت.
تنظیم خواب اعضای خانواده راهکاری برای خوش خلقی
کاظمزاده، تنظیم خواب را نخستین و مهمترین نکته در ایجاد تعادل روحی روانی و جسمانی در افراد عنوان کرد و گفت: یکی از مهمترین مشکلات به هم ریختگی روانی آدمها، خوابهای غیرقابل برنامهریزی شده است. به عنوان مثال، یک روز تا دیروقت بیدار میمانند یک روز اول شب به خواب میروند. یک روز تا دیروقت خواب هستند مثلا تا بعدازظهر و یک روز ساعت هفت صبح بیدار میشوند.
وی تاکید کرد: این عدم تنظیم برنامه خواب، آدمها را از نظر روانی خیلی پرمشاجره و پرتنش میکند. پس نکته نخست اینکه در این دوران بکوشیم خواب اعضای خانواده تنظیم باشد.
ضرورت پرهیز از ۴ عامل انفجار ارتباطی
این مشاوره خانواده با تاکید بر این که در پیام رسانیهای میان وعده در ارتباط با دیگری، از چهار مورد که باعث انفجار ارتباطی میشود استفاده نکرد، خاطرنشان کرد: به عبارتی در مواقعی که اصطکاک میان فردی بیشتر است خواه در خانواده یا محیط کار، این چهار عامل اگر بیشتر وجود داشته باشد قطعا انفجار بیشتری هم قابل ملاحظه است.
وی ادامه داد: مبهم صحبت کردن، کلی صحبت کردن، سوالی صحبت کردن و خیلی مطول یا خیلی موجز صحبت کردن چهار عاملی است که استفاده از آن منجر به برهم خوردن بنیان خانواده میشود. یعنی اگر ما این چهار عامل را در گفت و گو داشته باشیم به طور قطع طرف مقابل احساس ناامنی میکند و عکسالعمل طبیعی افراد در مقابل احساس ناامنی، گارد گرفتن و دفاع از خود است که این دفاع بسته به تیپ شخصیتی طرف مقابل پرخاش یا منفعلانه رفتار کردن خواهد بود.
پرهیز از زنجیرهسازی نکات منفی در خانه نشینی
کاظمزاده در ادامه این گفت وگو تصریح کرد: نکته بسیار مهمی که در خانواده مشاجره را چند برابر و متاسفانه مشاجرههای مانایی را تولید میکند و پشت سر هم انفجارهایی را رقم میزند، زنجیره سازی نکات منفی است.
وی تاکید کرد: از نظر علمی ثابت شده که وقتی میخواهیم انتقاد یا اعتراض یا شکایتی را به فردی بیان کنیم اگر به همان نکات منفی که قبلا اتفاق افتاده اشاره کنیم طرف مقابل برای ایجاد تغییر ناامید میشود. به عنوان مثال، همسر را برای صرف شام صدا میکنیم اما وی به هر دلیلی نمیآید. بعد ما از روی عصبانیت میگوییم من هر موقع تو را صدا میکنم با ۲۰ دقیقه تاخیر جواب میدهی و روزهای گذشته هم اینطور شد و غیره. هنگامی که چند مصداق از تاخیر او میزنیم به شدت انفجار را در روابط زیاد میکند به این میگویند زنجیره سازی.
گفت وگوهای فی البداهه را کنار بگذاریم
این روانشناس با بیان اینکه گفت وگوهای غیرقابل پیش بینی یا فی البداهه یکی دیگر از مهمترین مباحثی است که باعث ایجاد تنش در خانواده میشود که متاسفانه در ایام خانه نشینی هم زیاد اتفاق میافتد، توضیح داد: از نظر علمی ثابت شده این گفت وگو ها، سیستم روانشناسی آدم را با تهدید همراه میکند. مثلا من یکدفعه به همسرم بگویم راستی فلان موضوع چی شد؟ یا بیا فلان کار را بکنیم؟
وی ادامه داد: این اشتباه است و راهکار صحیح این است که نخست موضوع گفت و گو را به طرف مقابل بگوییم، سپس بازه زمانی که تخمین میزنیم این گفت و گو طول میکشد را بیان کنیم و در نهایت از او بخواهیم زمانی را برای گفت و گو تعیین کند. به عنوان مثال میخواهیم راجع به هدیه جشن تولد فرزند صحبت کنیم. باید اینگونه عنوان کنیم که میخواهم راجع به هدیه پسرمان با شما صحبت کنم فکر میکنم یک ربع طول بکشه چه وقت صحبت کنیم.
به گفته کاظمزاده، در اینجا موضوع گفت و گو، بازه زمانی گفت و گو را بیان کردهایم ضمن این که از طرف مقابل اجازه میگیریم که زمانی را برای صحبت تعیین کند. با این کار برای طرف مقابل یک آمادگی ذهنی برای گفت و گو را رقم زدهایم.
یارکشی در خانه ممنوع
کاظمزاده مثلث سازی را نکته بسیار مهم دیگری در افزایش مشاجرات عنوان و خاطرنشان کرد: مثلث سازی یعنی جبهه گیری یا گروه بندی چند عضو از اعضای خانواده علیه یکی از اعضای خانواده. مثلا من مادر خانواده هستم به پدر خانواده پیشنهادی میدهم و او نمیپذیرد. بعد همین پیشنهاد را به فرزندان میگویم و آنها میپذیرند و گروهی به جان پدر خانواده میافتیم تا بتوانیم حرف خود را به اصطلاح به کرسی بنشانیم.
وی تصریح کرد: این یکی از اشتباهات واضح اعضای خانواده است که متاسفانه به وفور در خانوادهها این مثلث سازی را میبینیم که میتواند مشکلات و شکاف های جدی و عمیق ایجاد کند.
کنارهگیری عاطفی راهکار پرهیز از درگیری نیست
این پژوهشگر و مشاور خانواده در بخشی دیگر از این گفت و گو و بیان نکات، یادآور شد: یکی از بزرگترین عامل ایجاد مشاجره در روابط میان فردی کنارهگیریهای عاطفی است. به این معنا که من آهسته بروم و آهسته بیایم و کاری به دیگران نداشته و سرگرم فضای مجازی باشم که درگیری به وجود نیاید.
وی افزود: استراتژی که متاسفانه خیلی از اعضای خانواده اتخاذ میکنند و نمیدانند باعث بروز مشاجرات جدیتر میشود.
کاظم زاده با بیان این که ما برای روابط میان فردی استانداردهای مطلوبی داریم، متذکر شد: اگر روابط میان فردی در خانواده این استاندارد را نداشته باشد خانواده آبستن انفجار جدی میشود. پس خانوادهها باید حواسشان باشد که حداقل گفت و گوی میان فردی خنثی داشته باشد و صرفا سرشان فقط در لاک خود نباشد.
این روانشناس متذکر شد: نباید اینطور باشد که فرزند خانواده در اتاق خود، در را ببندد و مترصد این باشد که والدین هم باید حتما در بزنند و وارد شوند یا وقتی وارد میشوند گفت و گوی کوتاهی را رقم بزنند و بروند. این خیلی اشتباه است و خانواده را به قهقرای مشاجرات جدی میبرد.
کاظمزاده درباره گفت و گوهای خنثی هم توضیح داد: گفت و گوی خنثی شرایطی است که اعضای خانواده با هم صحبت میکنند اما سه اتفاق محکومیت، تغییر و تصمیمی گرفته نمیشود. همه با هم حرف میزنند و قرار نیست حرفای ما تغییری رقم بزند یا تصمیمی اتخاذ شود یا محکوم و مجری در آن پیدا شود.
وی تاکید کرد: گفت وگوی خنثی اگر در خانوادهها نباشد، کنارهگیری عاطفی غلیان خواهد کرد. پس اگر این کناره گیری عاطفی را نداشته باشیم و گفت و گوی خنثی را جانشین آن کنیم میتوانیم از مشاجرههای این ایام جلوگیری کنیم.
کدخبر: 2769