کرج - امید بانوان؛  الهام آمرکاشی؛ کبری زمانی- مدیر آموزشگاه فنی حرفه‌ای گلابتون و مدیرعامل شرکت تعاونی صنایع گنجینه هنر که از زمان طفولیت در عرصه هنر فرش، آغاز به فعالیت کرده و در خانواده ای متولد شده که بیش از چند نسل از فعالیت‌شان در عرصه فرش می‌گذرد، صاحب دو دختر و دو پسر است که هر دو دختر وی نیز در این حرفه، مشغول فعالیت هستند.

وی با تمام علاقه از این حرفه سخن می‎گوید و بیان می‌کند: مدتی تک‌بافت خانگی بودم تا اینکه سال 1372 بعد از دریافت مدرک فنی و حرفه‌ای برای اولین بار در کرج آموزشگاه فرش‌بافی دایر کردم که با استقبال بی‌نظیری روبرو شد، به خصوص که در دهه 60 فرش جزو رشته‌های تحصیلی کار و دانش محسوب می‌شد و دانش‌آموزان طی قراردادی که با آموزش و پرورش داشتم، دروس مهارتی خود را در این آموزشگاه می‌گذرانند.

خانم زمانی با بیان اینکه برای تعداد زیادی در این زمینه اشتغال و کارآفرینی ایجاد کرده‌ است، می‌گوید: فارغ از افرادی که از طریق آموزشگاه، آموزش‌های لازم را دیدند و هر کدام اکنون در زیر مجموعه مشاغل خانگی مشغول به فعالیت هستند، بسیاری نیز برای شرکت ما قالی‌بافی می‌کنند. یعنی مواد اولیه به آنان داده می‌شود، فرش تولیدی آنان را برایشان فروخته و سود حاصله را بین شرکت و بافندگان تقسیم می‌کنیم.

*فکر نمی‌کنم به حرفه‌ دیگری حتی بتوانم فکر کنم

مدیرعامل شرکت تعاونی صنایع گنجینه هنرکه زیرشاخه‌های فرش مثل رفوگری، گلیم‌بافی، گبه‌بافی را نیز آموزش دیده و کارت مربی‌گری آنها را دارد با تکیه بر این اصل که هیچ وقت به این موضوع فکر نکردم که اگر به دنبال این کار نمی‌رفتم در چه شغل و جایگاهی مشغول می شدم، بیان می کند: در دبیرستان اول اقتصاد خواندم و با تصمیم برای دایر کردن آموزشگاه مجددا در رشته فرش دیپلم گرفتم. کاردانی مدیریت کسب و کار و کارشناسی مدیریت امور فرهنگی دارم. سالها در آموزش و پرورش تدریس کردم، اما تدریس از رویاهای من فاصله زیادی داشت. فکر می‌کنم اگر بار دیگر به دنیا بیایم باز همین کار را انتخاب می‌کردم. چندی پیش یکی از هنرجویان من از هامبورگ آلمان تماس گرفت و گفت طرحی با هدف انرژی درمانی برای قالی‌بافی ارائه داده که اتفاقا پذیرفته شده و اکنون در مدرسه عالی مردمی هامبورگ این رشته در حال تدریس است. همین برای من بسیار لذت‌بخش است.

*مشکلات مالی با پشتکار و گذر زمان حل می‌شود

خانم زمانی با ذکر دغدغه‎ها و مشکلاتی که در زمینه کاری وجود دارد، از حال و هوای آغازین این فعالیت صحبت می‌کند که به گفته خودش حتی فضای لازم برای آموزشگاه را نداشته و بخشی از منزل را به فضای آموزشگاه اختصاص داده بود که به لطف خدا، مشکلات مالی با پشتکار و گذر زمان مرتفع شده است.

وی درحال حاضر شرکت قالی‌بافی دایر کرده‌ و قالی‌بافان زیادی را در اختیار دارد که فرش می‌بافند و آثارشان به نمایشگاههای بین المللی نیز راه یافته و حتی به عرصه صادرات هم ورود کرده‌اند و به چندین کشور فرش صادر می‌کنند.

به گفته وی مشکل اصلی در حال حاضر، افزایش سرسام‌آور و نوسان قیمت مواد اولیه تولید فرش است که سبب کاهش تولید شده. به نحوی که قراردادهایی که در سال گذشته بسته شده بود هنوز درسال جاری اجرایی نشده و حتی بسیاری قراردادها به مرحله مرجوعیِ پول‌ها رسیده و از آن سخت‌تر این موضوع است که امسال هم با توجه به شرایط اقتصادی هیچ سفارشی مورد پذیرش قرار نگرفته است.

*آینده، همین اکنون است

مدیر آموزشگاه فنی حرفه‌ای گلابتون، با ذکر جمله ای که «آینده من همین امروز است»، چشم‌انداز و آینده شغلی خود را اینگونه منقش می‌کند که: سی سال است در حال کار هستم و اکنون زمان بازنشستگی من است. ده سال در آموزش و پرورش و ده سال در جهاد به عنوان رابط و مدرس رشته فرش بودم. استاد کار تمام آموزشگاههای 4 ناحیه کرج بودم و اکنون صرفا آموزش می‌دهم و از نظر تولیدات هم در حد تابلو فرش کار می‌کنیم. از عمری که سپری کردم خیلی راضی هستم چون لحظه‌ای از عمرم بی‌حاصل نبوده است.

در کنار موفقیت‌های شغلی که به دست آوردم از خانه و خانواده هم غافل نبودم. درحال حاضر یکی از دختران من مهندس آی.تی است و ثبت نام هنرجویان و کارهای مربوط به پرتال و غیره را ایشان انجام می‌دهد. یکی دیگر از دخترانم هم مدرس طراحی فرش است و هر دو را بیمه کرده‌ام و خدا رو شکر از خانواده خودم هم در این صنف مشغول به کار هستند. خانواده‌های بسیاری در کنار ما امرار معاش کردند و گاه بعضی می‌گویند از همین قالی بافی خانه خریدند و دختر به خانه بخت فرستادند و مکه رفتند که این برای من خیلی ارزشمند و لذت بخش است.

سعی می‌کنم با مشاوره تولید به خانم‌هایی که پا به این عرصه می‌گذارند، تمام آن چیزی که از صفر تا صد یاد گرفته‌ام را در اختیار آنان قرار دهم تا این هنر از بین نرود و جاودانه بماند.

*صبر، لازمه تکامل هنر و هنرجویان است

مدیر عامل شرکت تعاونی صنایع گنجینه هنر با توصیه به صبر برای کسانی که مایل هستند وارد این رشته هنری شوند، اذعان می‌کند: هنرجویان باید صبوری بیشتری داشته باشند. ذات فرش‌بافی به صبر و زمان نیاز دارد اما کالایی است که هیچ وقت روی دست بافنده نمی‌ماند. فرش را باید اثر هنری ببینند که به عنوان یک کالا ارزش ریالی آن با نفت برابری می‌کند و  ارز آور است و به عنوان صنعت، نماد کشور محسوب می‌شود. همیشه به هنرجوان توصیه می‌کنم در هر زمینه‌ای که با فرش سر و کار دارند اعم از تولید، بازاریابی و غیره به آن افتخار کنند. اما متاسفانه جوانان صبر و حوصله ندارند و می‌خواهند یک‌شبه ره هزار ساله را طی کنند. مثلا هنر جویی که برای ثبت‌نام می‌آید اولین سوالی که می‌پرسد این است که دوره‌ام تمام شد چه قدر در ماه درآمد دارم؟ در صورتی که در هیچ شغلی نمی‌توان تنها با طی یک دوره آموزشی و در زمانی کوتاه به موفقیت مالی فوری رسید.

*خودباوری، اصل مهم در زنان ایرانی

کبری زمانی که خودباوری را در تمام عرصه فعالیت هنری خود، حفظ کرده با بیان این مهم که زنان باید خودباوری داشته باشند و توانمندی‌های خود را بشناسند و دنبال علایق خود بروند، تأکید می‌کند: زنان نباید منفعل و منتظر اتفاقات خوب باشند یا مدام آیه یأس بخوانند. من به هنرجویانم توصیه می‌کنم ابتدای سال اهداف خود را تعیین و آن را در دفتری ثبت کنند و با برنامه‌ریزی درست در جهت رسیدن به آن کوشا باشند.

متاسفانه جوانان خیلی از فرصتها را ساده از دست می‌دهند. اگر امروز صادر کننده هستم از یک تک بافت خانگی کار را شروع کردم و با صبر تک‌بافت را به ده فرش رساندم، بعد نمایشگاه برگزار کردم  و با تبلیغات محلی موثر، هنرم را معرفی کردم. از جوانان می‎خواهم آهسته و پیوسته پیش بروند و منتظر کار کوتاه مدت و پرسود نباشند.

 امیدوارم جوانان بیشتر از این که صرفا به درآمد فکر کنند به صنعت و هنر سرزمین خود افتخار کنند که هر ایرانی موفق فکر و ذکرش ترویج فرهنگ و هنر کشورش است. اگر به هنر و صنعت خویش بها دهیم هیچ ایرانی بیکار نخواهند ماند چرا که این سرزمین مهد هنرهای دستی و صنایع هنری است. توقع خود را پایین آورده و صبر خویش را بالا ببرند.

*سخن پایانی:

یکی از درخواستهای من از مسئولان این است که بیمه قالی‌بافی که قبلا وجود داشت را دوباره احیا کنند. آن بیمه مشمول تخفیف دولت می‌شد و بیمه درمانی و بازنشستگی داشت. الان به جای آن، بیمه عشایر روستایی را قرار داده‌اند که اولا بازپرداخت کمی دارد و پاسخگوی نیازهای بعد از بیمه نیست. ثانیا خدمات درمانی ندارد.

در ارائه تسهیلات به قالی‌بافان  مساعدت لازم را داشته باشند.آنان برای دریافت تسهیلات بانکی با مشکلات زیادی روبرو هستند در حالیکه قالی‌بافی نیاز به سرمایه آنچنانی ندارد و همین الان در اوج تورم و گرانی شما می‌توانید با 6 میلیون تومان دو نفر را به کار بگیرید. اما افراد برای دریافت همین مبالغ باید دو ضامن معتبر معرفی کنند که گاه از ضامن‌ها هم ایراد گرفته می‌شود. در حالی که اکثرا خودسرپرست یا از قشری هستند که نیاز به حمایت دارند.

ای کاش شرایطی فراهم شود که از تبلیغات فرش‌های ماشینی کم شود تا جامعه به سمت قالی‌بافی سنتی گرایش پیدا کند که صنعت قالی‌بافی زمین نخورد. فرش دست بافت هنر و صنعتی است که مشاغل زیادی در کنار آن ایجاد می‌شود یعنی اگر برای تولید یک فرش اقدام کنیم درواقع برای ده نفر کار تولید کرده‌ایم.