اتوپیا. امیدبانوان؛ وکیل ما نوشت؛ از سال نود و نه و با طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی و مهریه یا به عبارتی قانون جدید مالیات مهریه نمایندگان مجلس در صدد برآمدند تا با تصویب این قانون و وضع مالیات مهریه به مشکلات مهریه‌های سنگین، اعم از دادگاه‌های طولانی و زندان و برای مردان، پایان دهند. در حقوق جاری و لازم الاجرای ایران تا کنون، مالیاتی تحت عنوان مالیات بر مهریه تصویب نشده است. با این حال لایحه قانونی مالیات مهریه در سال ۱۴۰۲ در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی می‌باشد.

به عبارتی در حال حاضر مالیاتی تحت عنوان مالیات مهریه در نظام حقوقی کشور ما وجود ندارد. اما در صورت تصویب و اجرایی شدن قانون مالیات مهریه در سال ۱۴۰۲ به مهریه‌های سنگین مالیات تعلق می‌گیرد. برخی بر این باورند که قانون مالیات مهریه ۱۴۰۲ مهم‌ترین ابزار زنان برای گرفتن حق طلاق یعنی مهریه را نیز از آنان خواهد گرفت. در نتیجه با محرومیت از این ابزار در شرایطی که زنان در کشور ما اصولاً از حق طلاق برخوردار نمی‌باشند، مشکلات بسیاری را برای جدایی از سوی آن‌ها به همراه خواهند داشت. در این مقاله قصد داریم تا این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم. همچنین به این نکته بپردازیم که در صورت تصویب قانون مالیات مهریه، پرداخت مهریه چه تغییراتی می‌کند.

مالیات مهریه چیست؟

قطعاً می‌دانید که مطابق با قانون مدنی ایران، به محض انعقاد زوجیت میان زن و مرد در نکاح دائم، زن مالک مهریه می‌شود. البته این نکته را نیزدر نظر داشته باشید که مهریه در بسیاری از موارد با توافق زوجین به صورت عندالاستطاعه پرداخت می‌گردد. یعنی در ضمن عقد قید می‌شود که مرد هنگامی که توانایی مالی برای پرداخت مهریه را پیدا کرد، مکلف است نسبت به پرداخت آن اقدام نماید. در غیر این صورت وی را مکلف به پرداخت مهریه مذکور نمی‌دانیم.

پس دانستیم که مهریه مالی است که شوهر موظف می‌شود به صورت عندالمطالبه یا عندالاستطاعه به همسر خود بعد از انعقاد زوجیت، پرداخت نماید.

امروزه مبالغ بالای مهریه، به عنوان یکی از موانع ازدواج در کشور ما به شمار می‌رود. در نتیجه قانونگذار که همواره در پی تصویب قوانین و مقررات تسهیل‌گر برای ازدواج است، ممکن است نسبت به تصویب مالیات مهریه به عنوان یکی از ابزار‌های قانونی جهت کاهش مبالغ مهریه اقدام کرده است. در این صورت پس از تصویب، هر چه مقادیر مهریه افزایش یابد، نرخ مالیات مهریه نیز افزایش پیدا می‌کند. بنابراین تصویب قانون مالیات مهریه در سال ۱۴۰۲ به عنوان تشویق‌کننده برای زوجین جهت کاهش مبالغ مهریه عمل می‌نماید.

با توجه به افزایش مشکلات اجتماعی و بالا رفتن آمار طلاق بین زوجین و همچنین وضع قوانین جدید اغلب افراد در مسیر جدایی، دچار اشتباهاتی می‌شوند که باعث طولانی‌تر شدن روند پرونده می‌گردد. این موضوع علاوه بر اتلاف وقت افراد موجب صرف هزینه‌های اضافی برای آن‌ها می‌گردد. از طرف دیگر برخی از افراد نیز حین انعقاد زوجیت با عدم آگاهی از حق و حقوق خود و قوانین جدید باعث بروز مشکلات و اختلافات در آینده می‌گردند. از این رو بهترین و مطمئن‌ترین راه،مشاوره با وکلاً برتر می‌باشد که ضمن داشتن تخصص و تجربه کافی در پرونده‌های مشابه، آگاهی و تسلط کاملی بر قوانین قدیم و جدید در این حوزه دارند.

ویژگی‌های مالیات مهریه

همانطور که پیشتر اشاره کردیم، دعاوی مربوط به مهریه در سال‌های اخیر، مشکلات زیادی را به بار اورده که نمایندگان مجلس، در صدد برآمدند تا با تصویب قانون مالیات مهریه به مشکلات اعم از: زندانی شدن بسیاری از مردان، وارد کردن هزینه‌هایی سنگین بابت این گروه از زندانیان به قوه قضاییه مشکلات سر راه زنان برای وصول مهریه و غیره، پایان بدهند.

 این قانون در صورت تصویب دارای ویژگی‌های زیر خواهد بود:

روند دادرسی مهریه بسیار کوتاه می‌شود و زنان می‌توانند با مراجعه مستقیم به اجرای احکام دادگستری مهریه خود را مطالبه و دریافت نمایند. بدین ترتیب، دیگر نیازی به طرح دعوا در مرحله بدوی و پیگیری آن در مراحل تجدیدنظر و گاه فرجام نبوده و در نتیجه روند دادرسی مهریه بسیار کوتاه می‌گردد.

افراد تا میزان مشخصی از پرداخت مالیات معاف بوده اما در صورتی که میزان مهریه از سقف معینی بیشتر شده و به ویژه در مورد مهریه‌های سنگین، درصد مشخصی از مهریه توافق شده، تحت عنوان مالیات ثبت مهریه، از زن و شوهر دریافت می‌گردد.

ویژگی و هدف اصلی از تصویب قانون مالیات مهریه جلوگیری از توافق و تعیین مالیات‌های سنگین توسط زوجین می‌باشد. زیرا از آنجا که میزان مالیات ثبت مهریه یک مبلغ قابل توجه می‌باشد، زن و شوهر به دلیل عدم توانایی یا تمایل بر پرداخت مالیات به صورت خود به خود از تعیین مهریه سنگین خودداری خواهند کرد..

آثار مالیات مهریه

طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی و مهریه موسوم به قانون جدید مالیات مهریه که در ابتدا گفتیم در حال حاضر، در مجلس در دست بررسی و مذاکره می‌باشد. تغییرات و تحولات گسترده‌ای را در رابطه با مهریه،در بر دارد.

در این قسمت به تو مورد اساسی اشاره می‌کنیم:

مالیات مهریه‌های سنگین در هنگام ثبت مهریه از زوجین دریافت می‌گردد. به این ترتیب مطابق قانون مالیات مهریه ۱۴۰۲ زن و شوهری که اقدام به توافق بر میزان مشخصی از مهریه و درج آن در سند ازدواج می‌کنند، تنها در صورتی قادر به دریافت سند ازدواج خود خواهند بود که درصد مشخصی از میزان مهریه تعیین شده را به عنوان مالیات ثبت مهریه به حساب دولت واریز نمایند.

درصورت عدم پرداخت مالیات مهریه، زوجین امکان دریافت سند ازدواج یا رونوشت آن را ندارند.

تبعات منفی مالیات مهریه مانند عدم امکان دریافت مهریه و عدم امکان طرح دعاوی در دادگاه خانواده، مانند دعاوی طلاق، مهریه، نفقه و... متوجه زوجین خواهد بود.

معافیت از پرداخت مالیات مهریه

در قسمت قبل برای جمله آثار مالیات مهریه عنوان کردیم که این مالیات در زمان ثبت عقدنامه و در محضر از افراد دریافت می‌شود و زوجین باید این مبلغ را به حساب دولت بریزند تا بتوانند سند ازدواج خود را بگیرند. اما در لایحه مورد بحث مهریه‌های کمتر از چهارده سکه تمام بهار آزادی از پرداخت مالیات معاف است. همچنین برخی از بانوان را نیز می‌توان از پرداخت مالیات بر مهریه معاف نمود. بانوانی که تحت نظارت کمیته امداد امام خمینی (ره) یا بهزیستی می‌باشند، در این زمره قرار دارند.

میزان مالیات مهریه در سال ۱۴۰۲

اگر قانون مالیات مهریه در سال ۱۴۰۱ به تصویب برسد و اجرایی گردد، مالیاتی که به مهریه تعلق می‌گیرد به شرح زیر است:

از پانزده تا صد سکه بهار آزادی، یک و نیم درصد

از صد و یک تا دویست سکه بهار آزادی، دو درصد

از دویست و یک سکه بهار آزادی به بالا، پانزده درصد

در صورتی که مهریه تا چهارده سکه بهار آزادی باشد، مهریه از مالیات معاف است