شنبه، 27 آذر 1400 - 17:47

الهیات فمنیستی- بخش چهارم

انتقادات فمنیسم به آموزه‌های مسیحیت (جایگاه زن در کتب مقدس)/ قسمت دوم: گناه نخستین و زنان

بعد از آیات ناظر به خلقت انسان و نقدهای به حقی که فمنیست‌ها به آن وارد کردند، آیات در ارتباط با گناه نخستین و علت هبوط انسان از عالم بالا با عالم پایین و عالم ماده و چگونگی و دلیل این هبوط توجه فمنیست‌ها را به خود جلب کرد.

یادداشت- امیدبانوان؛ در سفر پیدایش باب دوم آیات 16و17 بعد از خلقت، خطاب به آدم گفته شده است که:

«و از همه درختان بخور به جز از درخت معرفت خیر و شر، زیرا روزی که از آن بخوری حتما می‌­میری»

طبق آموزه‌­های کتب مقدس شیطان برای فریب آدم و هبوط او از بهشت عدن به سراغ حوا می­‌رود زیرا آدم فریب نمی­‌خورد. و شیطان بعد از فریب حوا از او می­‌خواهد تا آدم را نیز فریب دهد و این چنین گناه نخستین اتفاق می‌­افتد. از دیدگاه کتاب مقدس گناه با زن (حوا) آغاز و پایان می‌پذیرد. در آغاز خلقت این حوا بود که فریب شیطان را خورد و عصیان کرد؛ نه آدم و این حوا بود که آدم را فریب داد نه شیطان. به بیان دیگر، حوا هم فریب خورد و هم فریب داد. او بود که زمینه‌ی اخراج از بهشت، تبعید، سقوط و هبوط به زمین را برای آدم و خود فراهم نمود.

گناه حوا نقش اساسی در ایمان همه­ی مسیحیان دارد؛ به تصور مسیحیان علت ماموریت عیسی مسیح(ع) بر روی زمین از سرپیچی و نافرمانی سرچشمه می‌­گیرد. چنانچه بیان شد حوا گناه کرد و سپس آدم را اغوا نمود که درخواستش را اجابت کند بنابراین خداوند هردوی انها را از آسمان به زمین هبوط داد. آن دو گناهانشان از سوی خدا بخشیده نشده بود و به همه­ی نسل­هایشان واگذار شد و بنابراین تمام انسانها گناهکار زاییده می­‌شوند و برای پاک کردن انسان­ها از گناه نخستین خدا مجبور  بود که عیسی مسیح(ع) را به منزله پسر خدا بود قربانی کند. پس طبق اعتقاد مسیحیان همه رنج های بشریت به خاطر گناه یک زن است.

در نامه اول پولس به تیموتسیوس باب دوم آیات 11تا14 چنین آمده: «و باید که زن به آرامی و باکمال اطاعت گیرد و زن را به تعلیم دادن اجازت نمی‌­دهیم تا آن که زیر دست مرد باشد بلکه سکوت اختیار کند آدم خلق شد و حوا، آدم فریفته نشد بلکه زن فریفته شد و از حد تجاوز نمود.»

در بخشی از ادبیات عبری که در انجیل کاتولیک سومین قسمت از عهد عتیق از مجموعه کتاب‌های مقدس می‌­خوانیم:

«هیچ شرارتی در هیچ جایی به شرارت زن­ها نمی­‌رسد گناه با یک زن شروع شد و به لطف اوست که همه ما مجبوریم که بمی­ریم.»

ربی‌­های یهود سختی­‌هایی که خداوند به خاطر گناه زنان همراه آنها کرده است چنین برمی‌­شمارند:

تحمل بارداری

تحمل درد زایمان

تحمل بزرگ کردن فرزند

اینکه به عنوان گواه و شاهد پذیرفته نمی‌­شوند.

طبق این آیات کتب مقدس تحمل رنج بارداری و زایمان، اشتیاق به همسر، حمکرانی مرد بر زن از جمله مجازات­هایی­ است که تمام زنان به دلیل گناه نخستین حوا باید تحمل کنند.

مارتین لوتر هیچ سودی جز بچه دار شدن و به دنیا آوردن کودکان تا سر حد امکان بدون توجه به جوانب آن برای زنان قائل نیست:

«اگر انها از پا در آمدند و یا حتی مردند مسئله‌ای نیست بگذارید آنان در زایمان بمی­رند زیرا این دلیل بودن آنها در اینجاست.»

بدون شک این آیات بدترین نوع نگاه به زن را دارد و یک تصویر کاملا شر و اغواگر و جنس دومی همراه با تلبیس را از زنان به نمایش می­‌گذارد و طبق اعتقاد مسیحیان تمام زنان این ویژگی­‌ها را از مادر خود یعنی حوا به ارث برده‌­اند. این آموزه­‌های کتب مقدس و اعتقادات مسیحیان به شدت مورد انتقاد فمنیست­ها قرار گرفت و حتی فمنیست­های معتدل نیز به آن معترض بودند. از نظر الهیدانان فمنیسم این آیات مهم­ترین دلیل برای تقویت نظام مردسالار است، تاکید بر اغواگری و شر بودن زنان در کتب مقدس بهترین دلیل بر حذف زنان از فعالیت­های اجتماعی و تاکید بر حاکمیت مردان بر زنان است.

اکثر فعالان متاله فمنیسم این آیات را افسانه­‌ای می­دانند که توسط مردان ساخته شده است برای محروم کردن زنان از حقوق خود و تسلط بیشتر بر زنان. مری دالی معتقد بود درد زایمان بهای عشق پاک مادر به فرزندش است و دیدگاه مسیحیت را که این درد را مجازات گناه زنان می‌­داند کاملا با سوگیری­های مردانه ارزیابی کرده و می­گوید در حوزه الهیات مسیحی همدردی و دلسوزی در مورد زنان دیده نمی‌­شود و هیچ احترام و توجهی به رنج­های زنان در بارداری و زایمان نمی‌­شود.

البته نگاه جنست‌­زده مسیحیت تحریف شده درباره زنان به همین­جا ختم نمی­‌شود. در آیات دیگری مانند جامعه سلیمان باب هفتم آیه 26 جملاتی مبنی بر شر بودن ذاتی زنان وجود دارد:

«زنی که دلش دام و تله­‌هاست و دست­هایش کمندها می‌­باشد، تلخ­تر از مرگ است هرکس رضایت خدا را طلب کند او را رها خواهد کرد اما گناهکار در دام او اسیر خواهد شد.»

در رساله تیموتائوس آیات 13و14 آمده است که زنان در آفرینش درجه دومند و در ارتکاب گناه درجه اول هستند بنابراین باید آن­ها را ساکت نگه دارید و نباید به مردان آموزش دهند بنابراین نباید مرجع باشند. او باید بچه­‌داری کند و تا زمانی که مطیع و فرمانبردار است می‌­تواند در این کار باقی بماند.

بنابراین می‌­توان گفت دیدگاه جنس دومی که تا قبل از ظهور جنبش فمنیسم در جوامع غربی حاکم بود در پرتو آیاتی که ذکر شد قابل توجیه است و از پشتوانه محکم کتاب مقدس برخوردار بوده است.

قبل از اعتراض­‌های فمنیستی که از منظر زنانه نگر به نقد و بررسی این آیات پرداختند، این آیات توسط برخی از چهره­‌های برجسته مسیحیت نیز مورد شک قرار گرفته است.(البته با همان پیش­‌فرض­های جامعه مردسالار) به عنوان مثال قدیس آگوستین به اعتراض به آیاتی که قائل است زن توانایی فریب مرد را دارد اما شیطان نمی­‌تواند مرد را فریب دهد می­‌گوید مرد دارای هوش سرشاری است و امکان ندارد توسط زن که بهره هوشی چندانی ندارد فریب بخورد و اغوا شود.

بنابراین متالهان مسیحی در این زمینه دچار تناقضی شدید هستند که چطور مرد که دارای عقل و ایمان و تقوای بسیاری است، توسط یک موجود درجه دوم که در عقل و ایمان به گرد پای مردان نیز نمی‌رسد فریب می‌­خورد؟

امروزه اکثر دین پژوهان و فلاسفه این داستان را داستانی مردسالار می‌­دانند که به قصد تسلط بیشتر بر زنان و قرار دادن زنان در حصار تنگ وابستگی به مردان ساخته شده است.

به تبع این انتقادها و مخالفتها بود که در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 کلیسای کاتولیک در پی برخی اصلاحات حضرت مریم را به عنوان مادر خدا مطرح کرد. مریم مادر خدا معرفی شد و این نکته التیامی بود برای فمنیست­های الهیدان و آن­را پیشرفتی در دین مسیح می­‌خواندند.

یکی دیگر از انتقادهای فمنیست اختصاص مقام کشیشی به مردان و محرومیت زنان از این مقام است در نتیجه استمرار این انتقاد  بعضی از فرقه‌­های پروتستان حضور زنان در مقامات کلیسایی از جمله کشیشی را پذیرفتند که اعتراض کشیشان مرد را به همراه داشت.

 

کدخبر: 7404

نویسنده: زینب تاجیک


السلام علیک یا علی ابن موسی الرضا
اللهم عجل لولیک الفرج
امید بانوان
System Advertise