تازه‌های سلامت. امید بانوان؛ آیا خودتان را در حال خمیازه‌های مکرر می‌بینید؟ آیا برای گذر از بعدازظهر کاری‌تان به سومین یا حتی چهارمین فنجان قهوه نیاز دارید؟ متخصصان می‌گویند چنین نشانه‌هایی هشدارهایی خطرناک برای سلامت تلقی می‌شوند و باید آن‌ها را جدی گرفت.

خواب باکیفیت شبانه، به میزان دست‌کم ۷ تا ۸ ساعت با کاهش خطر ابتلا یا تشدید بیماری‌هایی چون دیابت، افسردگی، بیماری قلبی و کلیوی، فشار خون بالا، چاقی و سکته مغزی ارتباط مستقیم دارد. اگر فردی در یک جلسه کسل‌کننده چرت می‌زند، این نشانه کمبود خواب است. کسی که خواب کافی داشته، حتی در خسته‌کننده‌ترین جلسه هم خوابش نمی‌برد.

خواب‌آلودگی مفرط نه تنها عملکرد روزانه را مختل می‌کند، بلکه می‌تواند نشان‌دهنده اختلالات زمینه‌ای خواب یا سایر مشکلات سلامت باشد. اگر فردی مکرراً دچار چنین وضعیتی است، باید با پزشک خود مشورت کند.

وقتی بدن در وضعیت کم‌خوابی مزمن قرار می‌گیرد، مکانیزم‌هایی را فعال می‌کند تا وضعیت را عادی جلوه دهد. با محرومیت مزمن از خواب، توانایی ما برای درک میزان واقعی ناتوانی‌مان کاهش می‌یابد. ما تصور می‌کنیم حالمان خوب است، در حالی که نیست.

خطرات پنهان کم‌خوابی مزمن:

یکی از پدیده‌های خطرناک ناشی از خواب‌آلودگی شدید، «ریزخواب‌ها» هستند؛ لحظاتی بسیار کوتاه که مغز به‌طور ناخودآگاه برای چند ثانیه خاموش می‌شود، در حالی که فرد حتی متوجه آن نمی‌شود. مغز وارد فازهای کوتاه دو تا ده ثانیه‌ای از خواب می‌شود و بعد دوباره بیدار می‌شود. اگر در حال رانندگی یا انجام کاری حساس باشید، این می‌تواند بسیار خطرناک باشد. اگر حس می‌کنید ممکن است خوابتان ببرد، به این حس توجه کنید؛ چون به‌معنای آن است که رانندگی یا کار در آن لحظه ایمن نیست.

چرا خواب‌آلودگی خطرناک است؟

عواقب جدی: می‌تواند باعث تصادفات، اشتباه در محل کار و مشکلات طولانی‌مدت سلامتی شود.

افزایش خطر بیماری‌ها: کمبود خواب (کمتر از ۷-۸ ساعت در شب) احتمال ابتلا به دیابت، افسردگی، بیماری‌های قلبی و کلیوی، فشار خون بالا، چاقی و سکته مغزی را بالا می‌برد.

چگونه خواب‌آلودگی خود را ارزیابی کنید

می‌توانید از پرسشنامه خواب‌آلودگی اپوورث (ESS) استفاده کنید. اگر نمره شما بالای ۱۰ باشد، نشان‌دهنده خواب‌آلودگی شدید است و نیاز به بررسی پزشکی دارید. علائم فیزیکی مانند افتادگی پلک و لرزش دست نیز می‌توانند نشان‌دهنده کمبود خواب باشند.

دلایل دیگر خواب‌آلودگی:

علاوه بر کمبود خواب، مشکلاتی مثل آپنه خواب، بی‌خوابی، سندرم پای بی‌قرار، و مصرف بعضی داروها نیز می‌توانند باعث خواب‌آلودگی شوند. سبک زندگی، مصرف زیاد کافئین، الکل یا ماری‌جوانا قبل از خواب و کیفیت پایین محیط خواب نیز بر آن تأثیر منفی دارند. اگر مدام خسته هستید، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید.

سخن‌نکته: پرسشنامه خواب‌آلودگی اپوورث (ESS) یک ابزار ارزیابی کوتاه برای سنجش میزان خواب‌آلودگی در طول روز است. این پرسشنامه شامل 8 سوال است و برای ارزیابی وضعیت خواب آلودگی افراد طراحی شده است. روایی و پایایی این پرسشنامه تایید شده است، که نشان‌دهنده اعتبار آن در اندازه‌گیری خواب‌آلودگی است.