در اقتصاد لرزان، مهریه قربانی میشود؟ زنانِ فراموششده در دعوای معیشت و قانون
در روزگاری که واژه «معیشت» به یکی از پرتکرارترین کلیدواژههای سیاستگذاری بدل شده، مجلس طرحی را دنبال میکند که هدفش اصلاح قانون مهریه است. در ظاهر امر، دغدغهای اقتصادی پشت این طرح خوابیده است: فشار تورم و هزینههای زندگی مردان را از پا انداخته، پس بهتر است سنگینی مهریه برداشته شود تا ازدواج آسانتر شود. اما آیا همه چیز به این سادگی است؟ آیا در این میان، کسی به شرایط معیشتی زنان هم فکر کرده است؟

بانوان پلاس. امید بانوان؛ شهلا کاظمیپور، جامعهشناس و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، از جمله کسانی است که بهصراحت از برچیده شدن کامل مهریه دفاع میکند. بهزعم او، مهریه نهتنها کارکرد مثبتی ندارد، بلکه از همان روز اول ازدواج، آتش اختلاف را شعلهور میکند و سرانجام هم چیزی جز زندان برای مرد و اضطراب برای زن به همراه ندارد. او پیشنهاد میدهد که بهجای مهریه، زنان از همان ابتدای ازدواج بیمه شوند و در صورت جدایی، حقوقی مشخص دریافت کنند.
اما نکتهای کلیدی که در این مباحثههای حقوقی و اقتصادی کمتر شنیده میشود، حرفی است که معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، خانم «زهرا بهروزآذر» بهدرستی به آن اشاره کرده:
«درست است که شرایط اقتصادی دشوار است، اما مگر زنان در این کشور زندگی نمیکنند؟ مگر آنها همین تورم و بیثباتی را تحمل نمیکنند؟»
سؤال اینجاست: اگر قرار باشد قانونی اصلاح شود به بهانۀ کاهش فشار اقتصادی بر مردان، چرا همزمان از زنان حمایت جایگزین مشخصی نمیشود؟ حذف مهریه بدون ساختن دیواری امن برای زنانی که بیپناه در طوفان طلاق و فقر قرار میگیرند، یعنی برداشتن تنها ابزار حقوقی آنها، بدون دادن هیچ پناه دیگری.
در بسیاری از موارد، مهریه شاید تنها سپر دفاعی زنی بوده که نه درآمد دارد، نه خانهای، نه بیمهای، نه پشتیبان اقتصادی. در حالی که بیمهکردن زنان، پرداخت حقوق برای خانهداری و حمایتهای دولتی در صورت جدایی، همه میتواند جایگزینهایی مترقی و محترمانه برای مهریه باشد؛ ولی اینها فعلاً بیشتر در حد پیشنهادهای شفاهی باقی ماندهاند.
اصلاح قانون مهریه اگر همراه با
اصلاح نگاه به زن، به نابرابری فرصتها، به فقر زنانه، و به حق زنان در داشتن امنیت
اقتصادی نباشد، تنها یکطرفه قربانی کردن زنان است در شرایطی که آنها هم، شاید بیشتر
از مردان، زیر بار فشار معیشت در حال خم شدناند.