البرز- امیدبانوان؛ حضور شماری از بانوانِ فعال در رده‌های متعدد دولتی و مناصب قابل تکیه، در حالی از سال‌های گذشته تا کنون با استمرار و استحکام متوالی توانسته بخشی از ایده‌ها، اهداف، رویکرد و نقاط ذهنیِ شفاف در زنان جامعه را به مراتب بیش از پیش منعکس کند و در راستای پاسخگویی به بسیاری از خواسته‌ها و رفع نابرابری‌ها، خشونت‌ها و مواردی در این زمینه، تا حد زیادی راه را برای گفت‌وگو و گفتمان‌های مؤثر بگشاید که همچنان جامعه با حداقل‌ترین تعداد بانوان در مجلس شورای اسلامی و مناصب دولتی روبرو است؛ اگرچه تقویت و تشدید حضور زنان در رسته‌های متعدد می‌تواند تا حد گسترده‌ای، تبعیض جنسیتی در امور اجتماعی- سیاسی را بردارد و نقش موازی- مساوی در این راستا را شاهد بود.

در این زمینه از سال‌های خیلی دور تا کنون منصب وزارت برای زنان در طول چهاردهۀ گذشته فقط یک بار در سال 88 اتفاق افتاده و مرضیه وحید دستجردی- پنجشنبه 17مرداد 88 اولین وزیر زن در تاریخ پس از انقلاب در دولت احمدی نژاد با ۱۷۵رأی موافق، ۸۲رأی مخالف و ۲۹رأی ممتنع به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی معرفی شد و تا دی ماه سال91 در کرسی وزارت باقی ماند و به عبارت روشن؛ در دولت دهم برای اولین‌بار تابوی حضور بانوان در مناصب قدرت شکسته شد که به گفتۀ فائزه هاشمی- نماینده سابق مجلس شورای اسلامی؛ «در دولت احمدی نژاد شاهد حضور دکتر وحیدی دستجردی به عنوان یک وزیر زن در دولت بودیم که اتفاقاً عملکرد او کارنامه درخشان و ماندگاری از حضور زنان در کابینه است، اما متأسفانه وجود سقف‌های شیشه‌ای و عدم باور بحث حضور زنان باعث شده است تا دیگر این مسأله تکرار نشود».

اگرچه بانوان در طول چهاردهۀ گذشته تا به امروز با تصدی در یکایک مناصب و پست‌های مدیریتی در سازمان‌ها و ادارات مختلف، بر این امر صحه گذاشته‌اند که با حساسیت و پیگیری امور و پذیرش مسئولیت تا حد زیادی در ارتقاء کیفی و کمّیِ امر موردنظر اثرگذار بوده‌اند که بنا به دلایل متفاوت جامعه شناختی و روانشناسی و با توجه به برآیند فعلی در جامعه، ادامۀ مسیر و تحقق دراین زمینه آنچنان که باید قابل مشاهده نیست و اما در این شرایط و با توجه به نادیده‌انگاریِ عملکرد مثبت بانوان در عرصه‌های مدیریتی، حضور مصمم و ادامه‌دار بانوان در حالی به تکرار مشاهده می‌شود که زمزمه‌های کاندیداتوریِ ریاست جمهوری از سوی زنانِ فعال جامعه در حالِ شنیده شدن است.

در این میان و در چند روز گذشته با رونمایی از نخستین کاندیدای زن انتخابات ریاست جمهوری، صحبت‌ها پیرامون این قضیه به کرات شنیده می‌شود و در حالی زهرا شجاعی- دبیر کل مجمع زنان اصلاح طلب، خبر داد: بنده از پیش برای کاندیداتوری برنامه داشتم اما اکنون تصمیمم برای کاندیداتوری قطعی است که عباسعلی کدخدایی- سخنگوی شورای‌نگهبان اعلام کرده: نامزدی زنان در انتخابات ریاست‌جمهوری ممنوع نیست ولی تا حالا صلاحیت‌شان تأیید نشده است!

سخنگوی شورای‌نگهبان در گفت‌وگو با شبکه لبنانی المیادین درحالی بیان کرده: «شورای نگهبان تاکنون مانع ثبت‌نام خانم‌ها در انتخابات ریاست جمهوری نشده است، بلکه در صورت ثبت‌نام، صلاحیت آنها نیز مانند نامزدهای مرد در شورای نگهبان بررسی می‌شود که در ادامه تأکید داشته: البته تاکنون صلاحیت خانم‌ها برای انتخابات احراز نشده است، اما شورای نگهبان مانعی را برای ثبت‌نام آنها قرار نداده».

این سخنان در ابتدای امر شاید خوشایند به نظر آید اما به صورت تلویحی نشان از همانِ وزارت‌هایی دارد که از یک‌قدمیِ بانوان هم نتوانست در دو دولت کنونی و گذشته رد شود و احتمالِ رد صلاحیت بانوان با برآیند فعلی قابل تصور است!

مستندِ سخنان مذکور را می‌توان با رجعت به صحبت‌های اخیر رئیس جمهوری در فروردین‌ماه جاری مشاهده کرد: حسن روحانی بعدازظهر شنبه- 28فرودین‌ماه در دیدار جمعی از فعالان حوزه زنان و خانواده که به صورت محدود حضوری و ارتباط ویدئو کنفرانسی انجام شد، با بیان این نکته که استفاده از زنان در عرصه‌های مدیریتی همواره مورد تأکید این دولت بوده و علاقه‌مند بودم که وزیر زن هم در کابینه داشته باشیم اما توانم محدود بود و نشد که به حضوردو معاون رئیس جمهور از میان زنان توانمند در کابینه اشاره کرد.

روحانی در حالی از «توان محدود» سخن گفت که صراحتاً اعلام کرد: من دلم خیلی می‌خواست هم در دولت یازدهم و دوازدهم وزیر زن داشته باشیم، اما توان ما محدود است؛ گاهی وقت‌ها آدم یک کاری می‌خواهد بکند دست‌هایش باز نیست!

این سخنان اگرچه به عنوان اهداف و ارکان اصولی برای سیاستمداری نمی‌تواند محلی از اعراب داشته باشد که با توجه به موارد مذکور و عملکرد مثبت اکثریت بانوان در کسوت مدیریتی، جای خالی سِمت‌های ریاست در پایگاه وزارت، بیش از گذشته دیده می‌شود و به عنوان نمونه: وزارت آموزش و پرورش با توجه به اندیشه و جایگاه ویژه تربیتی- اجتماعی که دارد و نقش زنان به عنوانِ یک پایه و پلۀ اصلی در هرم آموزشی که هم‌طیفِ طبیعت و سرشت ذاتی بانوان است، می‌تواند گزینه مناسبی برای حضور زنان درسازمان‌ها و وزارت‌خانه‌هایی هم‌راستا با نقش و ماهیت اصلی و ساختار و طبیعت فطری‌شان باشد که سال‌ها در این امر کوتاهی شده است و در تقابل اما این روزها بانوان قدمی فراتر از وزارت برداشته‌اند و با کاندیداتوری در ریاست جمهوری، بار دیگر حرفی برای گفتن دارند!

 اندیشه، تفکر، انتخاب، الگو، ایده و تمام مؤلفه‌ها و زیرساخت‌های موجود برای تصدی در یک امر ازجمله ریزمجموعه‌های متعدد است که در طیف مباشرت بانوان در مناصب قدرتی قابل رصد و پذیرش است.

به عنوان نمونه و باتوجه به نظر اکثریت در این راستا، "تفاوت میان دو جنس زن و مرد ریشه در دو عامل تغذیه و طبیعت دارد و فقط نمی‌توانیم بگوییم که جامعه است که مردان و زنان را شکل می‌دهد، بلکه عوامل زیست‌شناختی نیز در این میان دارای اهمیت گسترده‌ای است. محققین تفاوت‌های فیزیولوژیکی متعددی را کشف نموده‌اند. در سیستم عصبی خانم‌ها و آقایان، به طور مثال مغز آقایان حدود ده درصد بزرگ‌تر از مغز بانوان است؛ اما زنان دارای سلول‌های عصبی فعال بیشتری در بخش‌های خاص مغز هستند. زنان معمولاً دارای بخش کورپوس کولوسوم (corpus collusum) بزرگ‌تری هستند. (کورپوس کولوسوم به گروهی از سلول‌های عصبی گفته می‌شود که ارتباط میان دو نیم کره مغز را یعنی نیم کره چپ و راست شکل می‌دهد)، این باعث می‌شود که زنان در انتقال اطلاعات از یک نیم کره به نیم کره دیگر سریع‌تر باشند. یعنی می‌توانند از نیم‌کره چپ مغز که بیشتر فعالیت‌های محاسباتی و حرکتی را انجام می‌دهند به همان اندازه استفاده نمایند که از بخش احساسی و بصری نیم‌کره راست استفاده می‌کنند، اما آقایان معمولاً تنها قادر به استفاده از نیم‌کره چپ مغز خود هستند".

 بند مذکور درحالی بر اصل مدیریتی بانوان، تکیه دارد که با توجه به تساوی در حقوق و برابریِ دوجنس، تاحدی می‌توان رجحانِ جنس مؤنث را نیز در مدیریت پذیرفت؛ امری که این روزها با تفکر مردسالاریِ موجود در حال نادیده‌انگاری است.

آمار و گزارش‌های موجود در این راستا تأکید براین مهم دارد: دیدگاه مدیریتی مردان یا همان دیدگاه فرمان و کنترل و دیدگاه زنان یا همان دیدگاه مدیریت مشارکتی و توافقی است.

دبرا بورل- مدیر آموزشی مؤسسه مریخ – ونوس در نیویورک می‌گوید: مدیران زن معمولاً اشتیاق بیشتری به ساختن دارند تا به بردن. زنان معمولاً مایل به دست‌یابی و حصول توافق هستند و مایلند تا عقاید و نظریات دیگران را نیز بشنوند و بالعکس آقایان فکر می‌کنند اگر از دیگران راهنمایی بخواهند آن‌ها به عنوان یک رهبر ضعیف که از داشتن پاسخ‌های مناسب بی‌بهره است شناخته می‌شوند.

و در این راستا با تمام موارد متعدد و متفاوت که تا حد قابل قبولی می‌تواند برگ برندۀ مدیریتی را به دست زنان بسپارد و با عنایت به اجتماع فعلی و تصدی حداقلیِ بانوان در جامعه و حضور نقاط ضعف بسیار در یکایک ارکان و ابعاد حاضر، ورود زنان از وزارت به رئیس جمهوری، در حالی می‌تواند برگ جدیدی برای تحول در جامعه فعلی را رقم بزند که به گفتۀ فاطمه راکعی- دبیرکل جمعیت زنان نواندیش و فعال سیاسی اصلاح طلب، «در ابتدا ائتلاف احزاب زنان اصلاح طلب به تعداد بیش از ده زن با سابقه روشن و ارزشمند سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مدیریتی رسید که دارای باورهای قوی اصلاح طلبی و شناخته شده در سطح ملی‌اند و می‌توانند به‌عنوان رجل سیاسی برای ریاست جمهوری کاندید شوند که در نهایت دو تن از خانم‌ها در لیست‌ احزاب زنان مطرح هستند و امیدواریم با حمایت اعضای محترم جبهه اصلاحات بتوانند دو سوم آراء را کسب کنند که البته به تبعیت از اجماع آرای اصلاح‌طلبان قطعاً رأی نهایی را می‌پذیریم. آنچه در این میان برای ما از اهمیت برخوردار است اعلام دو زن شاخص سیاسی در سطح رجل سیاسی به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری و طرح جدی مسائل و مطالبات چندین دهه‌ای زنان در سطح ملی است».

با برآیند جزئی از سخنان مذکور و احتمالات موجود در این راستا، باید به حضور بانوان در عرصه‌های مدیریتیِ قدرتمند در جامعه امیدوار بود و منتظر بود و دید در این مسیر، با ائتلاف بانوانِ صاحبِ کرسی در جامعه و گزینش نهایی برای صلاحیت در این راستا، روزنه‌‎های مبارک برای بانوان فعال جامعه در چه سال و موقعیتی گشوده خواهد شد و تغییرِ تعبیرِ «رجال سیاسی» در کشور می‌تواند به عباراتی چون «خانم رئیس جمهور»، ختم شود یا خیر!