یادداشت. امید بانوان؛ همه‌چیز با یک هشدار شروع شد: «لطفاً واتساپ‌ را به‌روزرسانی نکنید!» پیامی که حالا  به سطح امنیتی بالاتری رسیده و هشدار می‌دهد «لطفا برنامه‌ واتساپ را از گوشی همراه خود حذف کنید»

حس غریبی پیدا کردم. نه اینکه واتساپ برایم مقدس باشد یا از آن استفاده‌ نکنم؛ اتفاقاً گاهی تنها راه ارتباطم با دوستانی‌ست که در این بی‌برقی‌ها و اختلال‌های مداوم، فقط از آن مسیر آنلاین می‌شوند؛ اما این هشدار فرق داشت. پشتش ترسی پنهان بود. ترس از یک جنگ دیگر؛ جنگی که در آن شلیک‌ها بی‌صداست، مرزها نامرئی‌ست و دشمن، درست در جیب ما جا خوش کرده.

در روزهایی که مردم خاورمیانه در التهاب جنگ و دود و آژیر و پناهگاه‌اند، جنگ دیگری هم بی‌صدا جریان دارد؛ جنگی سایبری، روانی و پر از هوش مصنوعی. یکی از چهره‌های این جنگ، هوش مصنوعی لوندر (Lavender) است؛ سامانه‌ای که اسرائیل در جریان حملات اخیرش به غزه، از آن استفاده کرد تا با تحلیل سریع اطلاعات افراد از شبکه‌های اجتماعی، تصمیم بگیرد کدام ساختمان، خانه یا حتی فرد باید هدف بمباران قرار گیرد.اسم کوچکی داشت، اما کاری بزرگ و مرگ‌بار می‌کرد.

لوندر تنها نیست. Gospel، ابزار دیگری‌ست که با استخراج داده‌های شخصی از تلفن همراه، لوکیشن‌ها، فایل‌ها، پیام‌ها و تعاملات، می‌تواند برای هدف‌گذاری دقیق‌تر استفاده شود. این ابزارها ترکیبی از اطلاعات متا (مثلاً زمان تماس، مکان اتصال، شماره‌های ذخیره‌شده) را با الگوریتم‌های تشخیص چهره و تحلیل محتوا تلفیق می‌کنند. نتیجه؟ هر پیام و پُستی که ما ساده می‌نویسیم یا بازنشر می‌کنیم، می‌تواند برای یک دستگاه تصمیم‌ساز معنای استراتژیک داشته باشد. برای اطلاعات بیستر می‌توانید این مطلب از خبرگزاری مهر را بخوانید که از افشاگری نشریه اسرائیلی می‌گوید که چگونه رژیم صهیونیستی با استفاده از هوش مصنوعی  Gospel و Lavender غزه را به خاک و خون کشید! 

درست در همین فضا، دوباره نام پیام‌رسان‌های متا (واتساپ، اینستاگرام، فیسبوک) مطرح شده؛ با تأکیدهای امنیتی مکرر:

📌 «واتساپ را به‌روزرسانی نکنید»

 📌 «واتساپ را از گوشی همراه خود حذف کنید»

📌 «اجازه دسترسی به لوکیشن ندهید»

📌 «از وصل‌شدن به استارلینک خودداری کنید»

اما چرا؟ چون به‌روزرسانی‌های جدید می‌توانند دسترسی‌های بیشتری برای تحلیل اطلاعات سیستم فراهم کنند. نه اینکه حتماً جاسوسی صورت بگیرد، اما وقتی زیرساخت‌های ارتباطی ما، بخشی از اکوسیستم داده‌ای جهانی هستند و در شرایط جنگی، این داده‌ها به ارزشمندترین سرمایه اطلاعاتی بدل می‌شوند، حتی ساده‌ترین پیام‌ها می‌توانند خطرآفرین باشند.

در مورد استارلینک هم، اگرچه در ظاهر کمک به اتصال پایدار اینترنت است، اما وقتی بدون کنترل نهادهای داخلی و با وابستگی به سرورهای خارجی کار کند، راه را برای ردگیری و شنود باز می‌گذارد؛ مخصوصاً اگر با ابزارهای AI جنگی ترکیب شود.

اما مهم‌تر از تکنولوژی، نگاه ماست.

در بحبوحه‌ی «جنگ بزرگان»، داده‌های ما، موقعیت ما، و اعتماد ما، ابزارهای نبرد شده‌اند. حالا هرکدام از ما باید بفهمیم که در جبهه‌ای ایستاده‌ایم که دشمن، نه از مرز که از دست خودمان عبور می‌کند.

شاید هنوز هم بعضی‌ها فکر کنند اطلاعات‌شان «ارزش نداره» یا «کسی کار به کار من نداره»؛ اما واقعیت این است که گاهی فقط بودن ما در یک زمان و مکان خاص، همان چیزی‌ست که برای هدف‌گذاری کافی‌ست.

در این روزها که صدای جنگ بلند است و تحلیل‌ها هیجانی، بد نیست گاهی سکوت و نگاه کنیم:

چه کسی اطلاعات ما را می‌بیند؟ چه کسی از «همین حالا»‌ی ما نقشه‌ی فردا را می‌کشد؟

و مهم‌تر از همه، ما چه کنیم که در این جنگ بی‌صدا، حافظ امنیت انسانی و دیجیتال خودمان باشیم؟

چه کنیم که امنیت دیجیتال‌مان در این فضا حفظ شود؟

🚫 ۱. واتساپ را موقتاً به‌روزرسانی نکنید

برخی از نسخه‌های جدید، دسترسی‌های گسترده‌تری به اطلاعات مکان، حافظه و ارتباطات می‌گیرند. در شرایط فعلی، تا روشن‌تر شدن ابعاد ماجرا، از به‌روزرسانی خودکار جلوگیری کنید.

 مسیر غیرفعال‌کردن:

تنظیمات > Play Store > Auto-update apps > Don’t auto-update apps

🚫 ۲. دسترسی به لوکیشن (GPS) را محدود کنید

بسیاری از اپ‌ها به مکان شما دسترسی دارند؛ حتی زمانی که نیاز ندارند.

مسیر: تنظیمات > حریم خصوصی > دسترسی مکان > خاموش یا فقط هنگام استفاده فعال باشد.

🚫 ۳. از لینک‌های ناشناس در پیام‌رسان‌ها استفاده نکنید

فیشینگ (سرقت اطلاعات) در این فضاها افزایش یافته؛ اگر لینک عجیبی از فردی ناشناس یا حتی دوستتان دیدید، اول مطمئن شوید خود او فرستاده.

🚫۴. استارلینک: وصل نشویم؟ چرا؟

اتصال به اینترنت استارلینک، بدون مدیریت نهادهای داخلی، می‌تواند اطلاعات دقیق موقعیت و داده‌های مرور را به بیرون منتقل کند. فعلاً در ایران نسخه امن و بومی‌شده‌ای در دسترس نیست.

🚫 ۵. ساده فکر نکنیم: «اطلاعات ما که چیز خاصی نیست!»

کافی‌ست در جای اشتباهی باشید یا پیامی به‌ظاهر بی‌خطر بفرستید تا در الگوریتم‌های هوش مصنوعی نظامی طبقه‌بندی شوید. هر کاربر، یک نقطه در نقشه‌ هدف است.