البرز. امید بانوان؛ ششمین تور رسانه‌ای دانش‌بنیان سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی روز دوشنبه 23 مردادماه در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کشور مستقر در کرج برگزار شد.

تورهای دانش‌بنیان تات که با هدف افزایش آگاهی جامعه به‌ویژه مسئولان استانی و کشوری از دستاوردهای چند دهه فعالیت هیئت علمی این مؤسسات در حوزه کشاورزی و نقش بی‌بدیل این تحقیقات در تقویت و اثربخشی فعالیت‌های صورت‌گرفته در بحث امنیت غذایی برگزار می‌شود، از خردادماه آغاز شده و تا آذرماه سال جاری ادامه خواهد یافت.

  این هفته تیم رسانه‌ای متشکل از اصحاب رسانه ملی و استانی میهمان مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر بودند و در فرصتی یکروزه از بخش‌های مختلف این مجموعه از مزرعه گرفته تا بانک ژن بازدید کردند و ضمن آگاهی از آخرین اقدامات صورت گرفته در هر بخش، از برنامه‌های آتی این مؤسسه در امر تحقیق و تولید با خبر شدند. پایان‌بخش این تور رسانه‌ای نیز نشست خبری دکتر «محمد زمانیان» رئیس مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر بود.

 دکتر «محمد زمانیان» در این نشست ضمن ارائه تاریخچه کوتاهی از مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر گفت: این مؤسسه که قدمتی بیش از ۶۰ سال دارد، به طور رسمی در آبان ماه سال 1338 در شهرستان کرج تشکیل شده گرچه فعالیت‌های تحقیقاتی غلات و کشاورزی از همان دهه 1300 شمسی و با تأسیس مدرسه فلاحت آغاز شده بود.

 رئیس مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر با بیان اینکه در گذر ایام، بسته به نیاز تحقیقاتی کشور مؤسسات تحقیقاتی زیادی از بدنه اصلی این مؤسسه جدا شده‌اند، گفت: در حال حاضر 6 بخش تحقیقاتی شامل غلات؛ ذرت و گیاهان علوفه‌ای؛ دانه‌های روغنی، سبزی، صیفی و حبوبات آبی؛ ژنتیک و ذخایر توارثی یا بانک ژن گیاهان ملی ایران و خدمات فنی و تحقیقاتی به دلیل اهمیت و حساسیت در این مؤسسه فعال و در تأمین امینت پایدار غذایی کشور اقدامات مهمی را انجام داده‌اند.

 وی در ادامه ابراز داشت: در حال حاضر، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر علاوه بر ستاد مرکزی (کرج) با ۲۸ مرکز تحقیقات و ۴۲ ایستگاه تحقیقاتی در سطح کشور با حدود ۲۰۰ عضو هیئت علمی و محقق با تخصص‌های مختلف فعالیت می‌کند.

 زمانیان مهم‌ترین چالش بخش کشاورزی را بحران کم‌آبی، ناپایداری منابع کشاورزی و پایین‌بودن بهره‌وری زمین، آب و انرژی اعلام کرد و گفت: ۹۷ درصد مساحت کشور ایران با بحران خشکسالی دست‌به‌گریبان است. همچنین با افزایش تعداد استان‌های بیابانی روبرو هستیم به طوری که از 14 استان بیابانی به 22 استان رسیده‌ایم.

  او با بیان این مهم که توسعه پایدار کشاورزی و ایجاد امنیت غذایی در گرو حفاظت و بهره‌برداری بهینه از منابع سه‌گانه اصلی کشاورزی یعنی آب، خاک و منابع ژنتیکی است، گفت: تحقق امنیت غذایی و استقلال اقتصادی کشور نیازمند توسعه پایدار بخش کشاورزی و افزایش تولیدات است.

  وی ادامه داد: مطالعات نشان می‌دهد که ۶۰ درصد خاک‌های زراعی در ایران با مشکل کمبود مواد عالی روبرو است که می‌تواند به‌عنوان یک معضل و چالش در بخش کشاورزی به‌حساب آید.

 رئیس مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر مهم‌ترین اهداف و وظایف بخش تحقیقاتی این مؤسسه را جمع‌آوری، حفاظت و توسعه ظرفیت بهره‌برداری از ذخایر ژنتیک گیاهی، بررسی بهنژادی، بهزراعی و تکنولوژیکی درباره محصولات مهم زراعی برای اقلیم‌های مختلف کشور، تهیه و ارائه دانش فنی مربوطه، تولید هسته‌های اولیه موردنیاز بذر و نهال و ارائه مشاوره‌های فنی و تحقیقاتی برای تعیین سیاست‌ها و نظارت بر کار تولیدکنندگان بذر کشور اعلام کرد.

  وی افزود: در بخش طراحی و اجرای تحقیقات کاربردی دو رسالت تحقیقات بهنژادی و تحقیقات بهزارعی را در دستور کار داریم.

رئیس مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر مهم‌ترین برنامه‌های راهبردی مؤسسه را افزایش ضریب امنیت غذایی در حوزه محصولات آبی، ارتقای بهره‌وری و تولید از طریق معرفی ارقام کم‌آب‌تر، تولید هسته‌های اولیه بذر ارقام زراعی، ارائه دستورالعمل‌های فنی و مشاوره به تولیدکنندگان بخش خصوصی، پاسخگویی به نیازهای بخش اجرا و همکاری در فعالیت‌های آموزشی و ترویجی اعلام کرد.

 وی ادامه داد: این مؤسسه روی 35 ارقام کشاورزی تحقیق می‌کند. در سال زراعی گذشته، 482 پروژه تحقیقاتی در ستاد و مراکز اجرایی شده است. از این تعداد بخش غلات با 232 فقره بیشترین تحقیق را به خود اختصاص داده است. بخش دانه‌های روغنی با 59 فقره، بخش ذرت و گیاهان علوفه‌ای با 80 فقره، بخش حبوبات آبی و سبزی و صیفی با 60 فقره و بخش ژنتیک با 40 فقره در تحقیقات این مؤسسه نقش‌آفرینی کرده‌اند.

 زمانیان ضمن اشاره به دو رسالت مهم این مؤسسه گفت: اولین رسالت این مجموعه تولید ارقام پرمحصول و سازگار با شرایط مختلف اقلیمی است که در این رابطه از سال تأسیس تاکنون حدود ۶۰۰ رقم به جامعه کشاورزی معرفی شده که از این میزان ۵۰ درصد به بعد از انقلاب اسلامی برمی‌گردد.

  وی ادامه داد: رسالت دیگر مؤسسه تولید هسته‌های اولیه بذر و محصولات استراتژیک هست. در سالی که گذشت حدود ۱۳۰۰ تن بذر هسته‌های اولیه تولید کردیم که باعث خودکفایی در هسته‌های اولیه بذر کشور شده به طوری که در گندم و جو به میزان ۹۸ درصد، ذرت ۸۹ درصد و در سورگوم و حبوبات ۱۰۰ درصد به خودکفایی رسیده‌ایم.

 رئیس مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در تشریح انتقال فناوری‌ها با بیان اینکه تحقیقاتی که در این مؤسسه انجام شده منجر به تولید یک سری ارقام پرمحصول می‌شود که این ارقام به بخش خصوصی واگذار می‌شود، گفت: 110 فقره فناوری در قالب واگذاری ارقام به بخش خصوصی انجام شده است که به تفکیک در غلات ۴۳ فقره، در ذرت و علوفه ۲۷ فقره، در سبزی و صیفی، 24 فقره و در بخش دانه‌های روغنی 16 فقره فناوری به بخش خصوصی واگذار شده است.

  او مهم‌ترین اثربخشی فناوری‌های واگذار شده توسط این مؤسسه را ارتقا بهره‌وری و صرفه‌جویی در مصرف آب اعلام کرد و گفت: این بهره‌وری در ارقام گندم تا ۲۵ درصد بوده است.

 وی اثربخشی فناوری دیگر این مؤسسه را کنترل ژنتیکی بیماری‌ها دانست و گفت: محققان مؤسسه توانستند با روش‌های ژنتیکی بیماری را در محصولات مختلف کاهش دهند که این امر باعث کاهش مصرف سم و قارچ‌کش به میزان ۲ تا ۳ هزار تن در سال در کشور شده است.

 سومین اثرگذاری فناوری که وی از آن یاد کرد، بهبود میزان پروتئین گندم از ۱۰ درصد به ۱۲ درصد بود و اثربخشی فناوری چهارم را معرفی ارقام علوفه آب‌بر اعلام کرد.

 زمانیان در ادامه اظهار داشت: همچنین یکی از برنامه‌های مهم این مؤسسه تولید بذر هیبرید است؛ چرا که تولید بذر هیبرید نشان‌دهنده توانایی علم و تکنولوژی آن کشور است. این مؤسسه در راستای همین امر، اقدام به تولید هیبریدهایی در زمینه گوجه، کلزا، آفتابگردان و غیره کرده است که بعضی در مرحله معرفی و بعضی مثل آفتابگردان معرفی شده است.

  رئیس مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در بخش دیگری از سخنانش گفت: با توجه به اینکه ایران یک کشور خشک و دارای تنش‌های غیرزنده‌ای مثل خشکی، شوری و سرما می‌باشد، بخش تحقیقاتی ما توانستند ارقامی را به جامعه کشاورزی معرفی کنند. ۲۳ درصد از اراضی کشور تحت‌تأثیر شوری است و هر چقدر بتوانیم روی این موضوع کار کنیم به تولید کشور کمک کرده‌ایم.

 دکتر «محمد زمانیان» در پایان ابراز داشت: مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر با بهره‌گیری از روش‌های علمی، افزایش تولیدات کشاورزی و افزایش سطح خودکفایی در خط مقدم امنیت غذایی قرار دارد.